Màn "thay máu" lịch sử và hành lang pháp lý cho tài sản mã hóa năm 2025

Năm 2025 chứng kiến sự thay đổi quan trọng cho tài sản mã hóa, khi thể chế mở đường cho sự tăng trưởng.

Ảnh: AI

Năm 2025 được xem là một năm bước ngoặt đối với thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam khi chuyển mình từ "vùng xám" sang giai đoạn thí điểm có kiểm soát nhằm khơi thông động lực tăng trưởng mới và hạn chế rủi ro.

Khung pháp lý chính thức được thiết lập

Về khuôn khổ pháp lý, Luật Công nghiệp công nghệ số số 71/2025/QH15 ban hành ngày 14.6.2025 đã đưa khái niệm “tài sản số” vào khuôn khổ định nghĩa và quản lý, coi tài sản số là tài sản theo Bộ luật Dân sự được thể hiện dưới dạng dữ liệu số, tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao, xác thực bằng công nghệ số.

Đồng thời, phân loại tài sản số, trong đó "tài sản mã hóa" là loại tài sản sử dụng công nghệ mã hóa (hoặc công nghệ tương tự) để xác thực trong quá trình hình thành và luân chuyển. Luật tạo cơ sở để bảo hộ quyền sở hữu đối với các loại tài sản này từ ngày 1.1.2026.

Bên cạnh đó, từ ngày 9.9.2025, Nghị quyết 05/2025/NQ-CP chính thức khởi động chương trình thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam trong vòng 5 năm. Điều này cho phép các doanh nghiệp trong nước đăng ký cung cấp dịch vụ giao dịch tài sản mã hóa dưới sự kiểm soát của Nhà nước.

"Thay máu" từ tiền ảo sang tài sản mã hóa

Nhìn nhận về tác động của sự chuyển dịch từ tiền ảo sang tài sản mã hóa, TS. Trần Quý - Viện trưởng Viện Phát triển Kinh tế Số Việt Nam - cho biết, tài sản mã hóa là một xu thế và là điều kiện sống còn khi gia nhập nền kinh tế số.

"Khái niệm tài sản mã hóa thực tế đã có từ năm 2010 tại Việt Nam nhưng trước đây, tư duy thường coi đó là "tiền ảo". Khi Nhà nước có những chính sách và luật lệ rõ ràng, đây là cơ hội để "thay máu" - tức là chuyển từ tư duy tiền ảo sang khái niệm chuẩn xác là tài sản mã hóa" - ông Quý nhận định.

Về phía các doanh nghiệp, ông Quý cho rằng, nhiều đơn vị còn lúng túng vì trước đây tài sản mã hóa thường được hiểu là những thứ phát sinh sau một "phím Enter", không gắn liền với lợi ích kinh tế thực và gây ra nhiều hệ lụy pháp lý. Hiện nay, khi được đưa vào khung khổ pháp lý, nó giống như một "tờ giấy khai sinh" chính thức cho loại tài sản này.

Bên cạnh những thách thức trong quản trị và thực thi, Viện trưởng Viện Phát triển Kinh tế số Việt Nam cho hay: "Việt Nam lại có một lợi thế đáng kể: Lợi thế của người đi sau. Dù chậm hơn, nhưng chúng ta xuất phát đúng vào thời điểm một xu thế mới hình thành và có thể đón đầu. Đó là xu thế On-chain - nơi mọi giao dịch, thanh toán và hoạt động được thực hiện trong một môi trường vô hình - không thể sờ chạm.

Theo ông Quý, mô hình Trung tâm Tài chính Quốc tế của Việt Nam không thể tách rời hệ sinh thái tài sản số. Cốt lõi đầu tiên của mô hình này là Sandbox - cơ chế thử nghiệm có kiểm soát. Sandbox cho phép triển khai những tư duy và mô hình quản trị mà khung pháp lý bên ngoài chưa thể áp dụng.

Ông Quý lấy ví dụ, trong lĩnh vực trọng tài, khách hàng tại Trung tâm Tài chính Quốc tế có thể lựa chọn trọng tài từ bất kỳ quốc gia nào, thậm chí sử dụng luật của nước khác để giải quyết tranh chấp, thay vì bị giới hạn trong khung trọng tài Việt Nam.

Điểm đặc biệt thứ hai là cơ chế thanh toán đa dạng. Trong khuôn khổ Trung tâm Tài chính Quốc tế, doanh nghiệp có thể thanh toán bằng nhiều loại ngoại tệ - điều mà ở bên ngoài không cho phép.

Thứ ba, mô hình này cho phép sử dụng một số đơn vị tài sản mã hóa vào thanh toán. Đây là bước mở quan trọng để tích hợp các sản phẩm tài chính số hóa vào hoạt động thực tế.

Nguồn: Lao động