Vụ “cát tặc" ở Cần Giờ: Tòa án đã tuyên ra sao?

HĐXX xác định Trương Văn Chinh (39 tuổi, quê Hải Dương) phạm tội với vai trò chủ mưu, tổ chức điều hành, thỏa thuận với bị cáo khác trong vụ án để cùng thực hiện hành vi phạm tội.

Vụ án được phanh phui từ vào cuộc mật phục lúc nửa đêm của Thuỷ đoàn II (Cục CSGT thuộc Bộ Công an) và chính quyền địa phương vào khuya 5-5-2022 đến rạng sáng 6-5-2022. Thời điểm ập vào kiểm tra, đoàn công tác phát hiện 12 tàu có lắp thiết bị hút cát có tải trọng từ 591-1793 tấn đang khai thác cát không phép.

Cơ quan điều tra xác định, Chinh đã xây dựng nên một mạng lưới khai thác cát trái phép tại khu vực biển Cồn Ngựa với sự điều hành và tổ chức tỉ mỉ. 

Từ khoảng tháng 2-2022 đến ngày 6-5-2022, Chinh thuê các tàu để khai thác cát trái phép, các phương tiện này không có giấy phép chuyển vùng, hết thời hạn đăng kiểm; cải tạo tàu gắn các thiết bị hoán cải để hút cát trái phép; giao tàu cho người điều khiển phương tiện không có giấy chứng nhận thuyền trưởng (hoặc giấy đã hết hạn). 

Chinh trực tiếp tổ chức, điều hành nhiều thuyền trưởng và thuyền viên điều khiển các tàu hút khai thác cát trái phép (khoáng sản) tại khu vực Cồn Ngựa, huyện Cần Giờ để thu lợi bất chính.

HĐXX xác định tổng khối lượng cát mà đường dây của Trương Văn Chinh đã khai thác là hơn 74.600m3, có trị giá hơn 9,4 tỉ đồng. 

Ngoài việc thuê tàu khai thác cát trái phép, Chinh còn thực hiện hành vi mua bán cát không có nguồn gốc chứng từ với nhiều cá nhân khác nhằm hưởng lợi cá nhân. Mặc dù, Chinh chỉ khai nhận số tiền hưởng lợi là 47 triệu đồng nhưng kết quả đối chiếu sao kê tài khoản của Chinh từ 1-1-2022 đến ngày 12-5-2022 phát sinh giao dịch lên tới 49 tỉ đồng.

Sau khi các tàu hút cát bị bắt, Chinh đã chi số tiền 3 tỉ đồng nhờ bị cáo Trương Văn Thắng (39 tuổi; quê Hải Dương) tìm người có khả năng lo lót, chi tiền xin cho các tàu này không bị tịch thu và chỉ bị xử phạt vi phạm hành chính. 

Thắng chuyển cho Bùi Văn Cường (41 tuổi; quê Hải Dương) 1,6 tỉ đồng để nhờ làm môi giới cho người có chức quyền để giải quyết vụ việc. Bùi Văn Cường chuyển cho Trịnh Văn Hưng (cán bộ Cục Hậu Cần, Bộ Công an) 400 triệu đồng vì Hưng hứa sẽ dàn xếp với giá 3 tỉ đồng.

Sau đó, Chinh thông qua Bùi Văn Song (Phó Bí thư Thường trực, Chủ tịch HĐND xã Minh Hoà, thị xã Kinh Môn, tỉnh Hải Dương; chồng bị cáo Trương Thị Minh - một chủ tàu) để gặp Phạm Thị Hoa (cựu Phó Chủ tịch UBND xã Minh Hoà, thị xã Kinh Môn) ký 6 giấy uỷ quyền nội dung để Thắng làm người quản lý các tàu bị bắt nhưng ghi lùi ngày đến trước thời gian các tàu bị bắt. Thắng mang 6 giấy ủy quyền cung cấp cho Cục CSGT, Bộ Công an nhằm mục đích hợp thức hóa các tàu và số cát bị bắt giữ.

Mặc dù Chinh phủ nhận về số tiền 3 tỉ chi để "lo lót" nhưng Thắng và Cường đều thừa nhận việc giao dịch chuyển tiền nhằm nhờ xử lý vụ bắt tàu thành xử phạt hành chính. Ngoài ra, file ghi âm nội dung trao đổi với Cường cùng với lời khai của các bị cáo khác đều xác nhận có việc nhờ vả này.

Đối với Trịnh Văn Hưng, bị cáo cho rằng Cường vô tình chuyển tiền cho mình vào thời điểm đó và đây là số tiền bị cáo mượn. Luật sư bào chữa cho Hưng yêu cầu trả tự do cho bị cáo vì cho rằng không có căn cứ để buộc tội. 

HĐXX nhận định rằng không có cơ sở để chấp nhận lời khai này, vì các bị cáo mới gặp nhau lần đầu, không có mối liên hệ trước đó và không có bất kỳ hoạt động liên quan nào với cơ quan chức năng. 

Sau khi nhận 400 triệu đồng, bị cáo Hưng đã sử dụng số tiền này cho nhiều mục đích cá nhân, và chỉ trả lại sau khi Cường liên tục đòi. Do đó, HĐXX không chấp nhận lời trình bày của bị cáo tại tòa.

Hành vi khai thác tài nguyên trái phép của các bị cáo được thực hiện với sự phối hợp chặt chẽ trong việc khai thác và kiểm soát số lượng cát giữa các tàu. 

Các bị cáo được Chinh thuê và phải báo cáo hằng ngày về hoạt động khai thác. Quá trình khai thác đã sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi như khai thác vào ban đêm, tắt đèn, tháo dỡ biển hiệu… 

Đây là những tình tiết tăng nặng định khung cho hành vi phạm tội của các bị cáo. Do đó, HĐXX không đồng tình với quan điểm cho rằng các bị cáo chỉ phạm tội đồng phạm giản đơn.

Hành vi của các bị cáo gây hậu quả nghiêm. Nghiêm trọng hơn, hành vi khai thác cát trái phép của các bị cáo còn tiềm ẩn nguy cơ gây biến dạng dòng chảy, để lại hậu quả lâu dài đối với môi trường.